درجات قاريان قرآن
مراتب قاريان قرآن
قاريان قرآن، بر حسب خلوص، تدبر، تأثير پذيري و خضوعشان (نسبت به قرآن) در مراتب و درجات متفاوتي قرار دارند. بزرگان علم اخلاق و عرفان، از جمله ملا محسن فيض كاشاني و ملا احمد نراقي، براي تلاوت كنندگان قرآن، سه درجه و مرتبه در نظر گرفته و متذكر شده ‎اند كه يكي از آداب تلاوت، سعي در ترقي و رسيدن به درجات بالاتر است.

مرتبه‌ اول:
قاري خود را در حالتي تصور كند كه گويا در برابر پروردگار ايستاده و به تلاوت قرآن مشغول است، و خداي تعالي با و نظر مي ‌كند و كلام او را مي‌ شنود. بديهي است حال چنين بنده ‌اي كه خود را در حضور مولا مي‌ بيند، حال تضرع و زاري و ناله است.
مرتبه دوم:
قاري چنان در قلب خود مشاهده نمايد كه گويا خداوند بزرگ او را مورد الطاف بي ‌پايان خويش قرار داده، و به او امر و نهي مي‌ كند. وظيفه قاري در چنين حالت، خوف و شرمساري و سراپا گوش شدن است.
مرتبه سوم:
قاري حتي ذره‌اي متوجه خود و تلاوت خود نباشد، و تمام هوش و حواس او متوجه صاحب كلام باشد. بطوري كه گويا غرق در مشاهده جمال بي‌ همتاي اوست. بنابرقول بزرگان ياد شده،
/پاورقي 1. در كتاب‌هاي ارزنده - معراج السعاده- و - حقايق-./
مرتبه‌ اول و دوم درجه اصحاب يمين، و مرتبه سوم درجه مقربين و صديقين، و خارج از اين مراتب، درجه غافلين است.

حالات معصومين عليه السلام به هنگام تلاوت
در سيره اهل بيت عصمت و طهارت عليهم السلام، به موارد زيادي اشاره شده است كه آن برگزيدگان خدا، به هنگام تلاوت قرآن، جز جمال زيبا و كلام شيرين دوست، چيز ديگري را نمي ‌ديده و نمي ‌شنيدند. - نقل است كه حضرت امام جعفر صادق عليه السلام مشغول نماز بودند كه يكباره حالت خاصي به ايشان دست داد و مدهوش بر زمين افتادند.
وقتي آن حضرت بهوش آمدند، علت آن حالت را پرسيدند. فرمودند آيه‌ اي را با زبان قلبم آنقدر تكرار كردم كه گويا آنرا از صاحب كلام شنيدم. اندامم تاب ديدن قدرت او را نياورد، و از خود بيخود شدم.-
/پاورقي 2. و حقايق، تأليف ملا محسن فيض كاشاني./
بسياري از عالمان رباني و مؤمنان زاهد نيز، به هنگام تلاوت قرآن، به حالات خاصي مي ‌رسند، كه در اين ‌باره نقل قول بسيار است. - يكي از حكما گفته: من همواره به تلاوت قرآن مشغول بودم ولي شيريني از آن احساس نمي ‌كردم. تا اينكه روزي چنان تلاوت مي‌ كردم كه گويا مي ‌شنيدم كه نبي ‌اكرم صلي الله عليه و آله آنرا بر يارانش تلاوت مي‌ فرمايد.
آنگاه از اين مقام هم قدم فراتر گزاردم، و هنگام تلاوت چنان بود كه گوئي از جبرئيل مي‌ شنيدم كه بر پيغمبر صلي الله عليه و آله تلقين مي ‌كند. سپس خداوند متعال مرا به اين مقام رسانيده كه گويا آيات شريفه را از متكلم آن استماع مي ‌كنم، و چنان لذت مي ‌برم كه از وصفش عاجزم-
/پاورقي 3. و حقايق، تأليف ملا محسن فيض كاشاني./

مراتب قاريان در روز قيامت
به استناد احاديثي كه در كتاب‌هاي معتبر ذكر گرديده، در روز قيامت نيز، قاريان قرآن، بر حسب مقدار آياتي كه تلاوت مي ‌نمايند، در مراتب و درجات متفاوتي قرار مي‌ گيرند.
ششمين نير فروزان برج امامت و عصمت، امام صادق عليه السلام فرمود: - بر شما باد به تلاوت قرآن، زيرا كه درجات بهشت مساوي است با عدد آيات قرآن. و روز قيامت به قاري قرآن گفته مي ‌شود كه بخوان و بالا برو، و او هر آيه كه مي ‌خواند يك درجه بالا مي‌ رود.-
/پاورقي 4. وسائل، ج 2، به نقل از قرآن در احاديث اسلامي./
از اميرمؤمنان علي عليه السلام نقل است كه فرمودند: - به قاري قرآن گفته مي ‌شود بخوان و بالا رو، و آن را به تأني بخوان همچنان‌ كه در دنيا آنرا به تأني مي‌ خواندي. همانا عظمت مقام و درجه تو، در آخرين آيه ‌ايست كه مي‌ خواني.-
/پاورقي 5. مجمع البيان، ج 1، ص 30./

دسته ‌بندي قاريان قرآن
در روايتي كه از پنجمين امام معصوم حضرت باقر عليه السلام به ما رسيده است، ايشان قاريان قرآن را به سه دسته تقسيم نموده و انگيزه هر كدام را بيان فرموده‌اند:
- قاريان قرآن سه دسته ‌اند: اول ـ كساني كه قرائت قرآن را وسيله امرار معاش و تقرب به ملوك و فزون طلبي نسبت به مردم قرار داده‌ اند. دوم ـ كساني كه قرآن را مي‌ خوانند، و فقط حروف آنرا گرفته و حدود آنرا ضايع كرده ‌اند. خداوند امثال آنها را زياد نكند. سوم ـ كساني كه قرآن را تلاوت مي‌ كنند، و با دستورات شفابخش آن، بيماري‌هاي قلبي و فكري خود را درمان مي‌ كنند. شب‌ها با تلاوت قرآن مأنوس هستند و روزها در صحنه‌هاي زندگي از آنها الهام مي ‌گيرند، و بخاطر انس با قرآن، پهلو از رختخواب ناز تهي مي‌ كنند. پس خداوند به بركت اين گروه از حاملان معارف قرآن، بلا را از اجتماعات دور مي ‌كند، و به خاطر آنان باران رحمت خود را فرود مي ‎آورد. بخدا قسم كه اين دسته در جامعه، از كبريت احمر كمياب‌ ترند-.
/پاورقي 6. كافي، ج 2، به نقل از قرآن در احاديث اسلامي./