درس چهاردهم
ويژگي هاي قوم بني اسرائيل
در اين درس آشنا مي شويم با:
1. عنايات الهي بر قوم بني اسرائيل
2. رفتار ناشايست اين قوم در برخورد با پيامبران الهي
3. پيش بيني قرآن کريم در مورد فساد بني اسرائيل و سرنوشت آنان

آيات درس را قرائت کنيد.
سوره نساء آيه 153الي 156
سوره نساء آيه 160الي162

به کمک معناي کلمات زير آيات درس را ترجمه کنيد.
جَهرَةً: آشکارا
عِجل: گوساله
طور: کوه، کوه طور
سُجَّدَا: سجده کنان، با خضوع
لا تَعَدُّوا: نجاوز نکنيد
سَبت: روز شنبه، روز تعطيل و استراحت يهوديان
غُلف: فرو بسته و در پوشش
طَبَعَ: مهر زد
بُهتَان: تهمت، دورغ بستن
الّذِينَ هَادُوا: يهوديان
صَدّ: باز داشتن
أَعتَدنَا: آماده کرديم

بيان آيات
از ميان بني اسرائيل دو پيامبر صاحب شريعت مبعوث شدند و پيامبران بسيار ديگري نيز از ميان آنان به ترويج دين الهي پرداختند. متأسفانه بسياري از مردم اين قوم سپاس اين نعمت را به جاي نياوردند و با پيامبران الهي ناسازگاري کردند. حضرت موسي را که نجات بخش آنان بود پيوسته آزار مي دادند و در راه او ايجاد مشکل مي کردند تا آنجا که حضرت موسي خطاب به آنان فرمود: اي قوم! چرا مرا آزار مي دهيد، با آن که مي دانيد من رسول خدا به سوي شما هستم.
/پاورقي 1. صف آيه5./
قرآن کريم به مسلمانان خطاب مي کند که:
اي مؤمنان! همچون کساني نباشيد که موسي را آزردند، ولي خداوند او را از سخنان نارواي آنان بر کنار داشت.
/پاورقي 2. أحزاب آيه69./
اين قوم با پيامبر بزرگ الهي، عيسي بن مريم عليه السلام ، که شريعت الهي را بر آنان عرضه داشت نيز برخوردي ناروا داشتند، تا آنجا که کمر به قتل او بستند. هنگامي که رسول اکرم صلي الله عليه و آله وارد مدينه شدند، اين قوم با ايجاد مشکلات به آزار پيامبر پرداختند و با آن که نشانه ها و مشخصات پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله را در کتابهاي آسماني خويش خوانده بودند و چنان او را مي شناختند که فرزندان خويش را مي شناختند.
/پاورقي 3. بقره آيه146 و انعام آيه20./
پيامبري آن حضرت را انکار کردند. آنان با بهانه ها و اشکال تراشي ها، به شيوه هاي گوناگون با پيامبر اکرم و اسلام، مخالفت و دشمني ورزديدند. قرآن کريم در معرفي اين قوم، به بيان پاره اي از نقطه ضعف هاي آنان مي پردازد و به رسول اکرم صلي الله عليه و آله و مسلمانان اعلام مي دارد که اين قوم همين رفتار را با پيامبران خويش نيز داشته اند. در اني جا به برخي از آنها اشاره مي کنيم.

1. کوتاه انديشي
از حضرت موسي خواستند که آشکارا خدا را به آنها نشان دهد، در نتيجه دچار صاعقه گشتند.
/پاورقي 4. بقره آيه55./

2. بت پرستي
حضرت موسي گاهي براي مناجات و راز و نياز با خداوند به کوه طور مي رفتند. يک بار به دنبال دعوت الهي، مقرر شد که به مدت سي روز در آنجا بمانند. اين خلوت موسي با خداي رحمان، با افزايش ده روز به چهل روز رسيد.
/پاورقي 5. اعراف آيه142./
در اين مدت قوم موسي از او بي خبر ماندند. طولاني شدن مدت غيبت موساي کليم موجب گشت قوم او تصور کنند که موسي از دنيا رفته است. در ميان اين قوم فردي به نام سامري با جمع آوري طلا و وسايل زينتي، پيکره گوساله اي را ساخت و نيرنگي به کار بست که از آن پيکر، صدايي چون صداي گوساله بر مي خواست.
/پاورقي6. البته قرآن کريم و روايات، درباره کيفيت ساخت اين گوساله بياني دارند، مي توانيد با مراجعه به تفاسير آيه 96 سوره طه آن را بررسي کنيد./
قوم موسي گرد گوساله را گرفتند و به پرستش آن پرداختند.
/پاورقي7. اعراف آيه148 و طه آيه88./
به اين ترتيب از مسير توحيد منحرف گشتند و به شرک گراييدند.

3. خدعه و مکر براي سرپيچي از فرمان خداوند
روز هاي شنبه، صيد بر بني اسرائيل حرام شد. قريه اي از بني اسرائيل در کنار دريا بود. خداوند آنها را مورد آزمون قرار داد. روز هاي شنبه ماهيها به فراواني بر آب ظاهر مي شدند و در غير شنبه نمي آمدند. آنها فرمان خداوند را زير پا گذاشتند و با حيلت و مکر به صيد پرداختند. روز شنبه ماهيها را در حوضچه هايي حبس مي کردند و روز بعد از آب مي گرفتند. اين عمل موجب عقوبت آنها گشت.
/پاورقي8. اعراف آيه163./

4. پيمان شکني
اين قوم بارها پيمان الهي را نقش کردند، برخي از انبيا را کشتند، بر حضرت مريم سلام الله عليها تهمتي بزرگ زدند، به ربا خواري پرداختند، با آنکه از آن نهي شده بودند، اموال مردم را بر باطل مي خوردند و...
/پاورقي 9. نساء آيه 155و156و161./

5. کفران نعمت و بهانه جويي
قرآن کريم نعمتهاي بسياري را که خداوند بر بني اسرائيل ازراني داشته است بر مي شمارد. اما اين قوم معمولا شکر گزار اين نعمتها نبودند و هر زمان با بهانه هاي مختلفي از طاعت خداوند و پيامبر خود سر باز مي زدند، داستان زير نمونه اي ازاين ناسپاسي ها و قدر ناشناسي هاست. در زماني که بني اسرائيل مشکلاتي از نظر غذا و مسکن داشتند، خداوند رحمان لطف خاصي را شامل حال آنها کرد. ابر را بالاي سرشان سايبان قرار داد و غذايي آماده برايشان فرو فرستاد؛ بني اسرائيل به جاي سپاس از خداوند، نزد موسي شکوه بردند که ما نمي توانيم تنها با يک نوع غذا که از آسمان نازل مي شود بسازيم. اي موسي از پروردگارت بخواه که از زمين، اوناع سبزيها، خيار، سير، عدس و پياز براي ما بروياند. حضرت موسي عليه السلام با تعجب به آنان فرمود: آيا شما مي خواهيد نعمتي برتر را با چيزي پست تر عوض کنيد؟! حال که اين چنين است به شهري وارد شويد که خواسته هاي شما در آن است.
/پاورقي 10. بقره آيات 57تا61./
مولوي در اين باره چنين گفته است:
از خدا جوييم توفيق ادب = بي ادب محروم ماند از لطف حق
بي ادب تنها نه خود را داشت بد = بلکه آتش در همه آفاق زد
مائده از آسمان در مي رسيد = بر شِرَي و بيع و بي گفت وشيند
در يمان قوم موسي چند کس = بي ادب گفتند کو سير و عدس
منقطع شد خوان و نان از آسمان = ماند رنج زرع و بيل و داسمان
آري مؤمنان صالح در ميان در ميان بني اسرائيل اندک بودند و همين ويژه گي ها موجب شد تا به پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله ايمان نياورند. تنها يک دسته از آنان به رسول خدا صلي الله عليه و آله و قرآن گرويدند. قرآن کريم از اين دسته به عنوان راسخان در علم ياد مي کند. همانها که نماز مي خوانند و زکات مي پردازند و به خدا و قيامت ايمان دارند. خداي منان به اين دسته از اهل کتاب که به حقانيت اسلام ايمان آوردند وعده پاداش بزرگي داده است. قوم بني اسرائيل در طول تاريخ، از اين شرارتها جدا نبوده اند. نمونه روشن آن، در زمان حاضر، فسادي است که اين قوم در سرزمين قدس به راه انداخته و با ظلم و ستم فراوان موجب تباهي حرث و نسل گشته اند. قرآن کريم در سوره بني اسرائيل در بيان شرارت اين قوم، دو فساد بزرگ را پيش بيني نموده است و آن چنان که از قرائن آيات استفاده مي شود، اين دو فساد در ارتباط با مسلمانان است.اين قوم در هر دو بار به کشتار و تباهي دست مي زنند؛ اما خوشبختانه دومين فساد بني اسرائيل، که در مورد پيش بيني قرآن کريم است، در آينده، در زماني است که به دنبال آن مسلمانان به پيروزي کامل دست مي يابند و آنها را رو سياه مي کنند و اوضاع آنان را واژگون مي سازند و مسجد قدس را از دستشان بيرون مي آورند.

پرسش
1. قوم بني اسرائيل با حضرت موسي چه برخوردي داشتند؟
2. مسأله صيد ماهي در بني اسرائيل چه بود و چه نتيجه اي براي آنها به بار آورد؟
3. بني اسرائيل در غيبت چهل روزه حضرت موسي چه کردند؟
4. رفتار يهود بني اسرائيل با رسول خدا صلي الله عليه و آله چگونه بود؟
5. قرآن کريم چه فساد هايي را براي آنها پيش بيني نموده و چه نتيجه اي را علام کرده است؟

پژوهش
1. در سوره بقره آياتي را که با خطاب به بني اسرائيل شروع مي شود مشخص کنيد و آنها را با هم مقايسه کرده و نتيجه گيري نماييد.
2. دو آيه 23و24 سوره آل عمران را درباره بني اسرائيل مورد دقت قرار داده، نکات قابل توجه آن را ذکر کنيد.