ام الكتاب | آموزش قرآن كريم

آموزش قرآن کریم

آموزش قرآن، آموزش وقف، متد اول آموزش وقف

موارد حسن و قبيح
ابن انباري در كتاب الايضاح، بابي را تحت عنوان (باب ذكر ما لا يتم الوقف عليه) آورده است
ايشان در اين باب بيش از سي مورد برشمرده است كه وقف بر آنها تام نيست، از آنجا كه ابن انباري وقوف را به تام، حسن و قبيح تقسيم كرده است، بنابراين، مواردي كه از نظر او تام نيستند، يا حسن هستند و ياقبيح، اما طبق تقسيم وقف به اقسام چهارگانه تام، كافي، حسن و قبيح، بايدبگوييم : اين موارد كه ابن انباري برشمرده است، وقف بر آنها به طور مسلم تام وكافي نيست، بنابراين يا قبيح است و يا حسن، و تعيين قبيح يا حسن بودن آن كاملا به خصوصيت هريك از موارد وابسته است، اگر عبارت موقوف عليهاداراي معناي مفيد و مورد نظر آيه باشد، وقف بر آن حسن، و اگر داراي معناي مفيد نباشد و يا معنايش مورد نظر آيه نباشد، قبيح است.
ما ضمن چند درس به بيان و تبيين مجموع مواردي مي پردازيم كه وقف بر آنهاتام و كافي نيست، چه مواردي كه ابن انباري آورده است، و چه مواردي كه ديگرائمه قرائت بدان اشاره كرده اند.

وقف بين مضاف و مضاف اليه
وقف بر مضاف هميشه قبيح است، زيرا مضاف بدون ذكر مضاف اليه، كلام مفيدنيست.
مثالها: (بسم اللّه)، (حمد (1)، آيه 1).
(مالك يوم الدين)، (همان، آيه 4).
(صراط الذين انعمت عليهم غير المغضوب عليهم)، (همان، آيه 7).
(مثلهم كمثل الذي استوقد نارا)، (بقره (2)، آيه 17).
(من الصواعق حذر الموت)، (همان، آيه 19).
(وادعوا شهداء كم من دون اللّه)، (همان، آيه 23).
(الذين ينقضون عهد اللّه من بعد ميثاقه)، (همان، آيه 27).
(وهو بكل شي ء عليم)، (همان، آيه 29).
(اني اعلم غيب السموات)، (همان، آيه 33).
(اولئك اصحاب النار)، (همان، آيه 39).
(ولا تكونوا اول كافر به)، (همان، آيه 41).

راههاي تشخيص مضاف و مضاف اليه :
جهت راهنمايي كساني كه آشنايي زيادي با ادبيات عرب ندارند، نكاتي را جهت شناخت مضاف و مضاف اليه تذكر مي دهيم :
1. مضاف و مضاف اليه هميشه دو اسم هستند، به جز اذ و اذا كه هميشه به جمله اضافه مي شوند.
2. مضاف اليه هميشه مجرور است (لفظا و يا محلا)، 3 مضاف هيچگاه با الف و لام نمي آيد.
3. مضاف هيچگاه با تنوين نمي آيد.
4. اگر در مضاف و مضاف اليه بودن شك داشتيم، آن را به فارسي ترجمه كرده و جلو آنها فعل (است) مي گذاريم، اگر معنا صحيح بود، صفت و موصوف، و اگرصحيح نبود، مضاف و مضاف اليه است.

وقف بين فعل و فاعل
اين وقف نيز هميشه قبيح است.
مثالها: (ختم اللّه علي قلوبهم)، (بقره (2)، آيه 7).
(فزادهم اللّه مرضا)، (همان، آيه 10).
(فما ربحت تجارتهم)، (همان، آيه 16).
(ذهب اللّه بنورهم)، (همان، آيه 17).
(ولو شاء اللّه لذهب بسمعهم وابصارهم)، (همان، آيه 20).
(فيقولون ماذا اراد اللّه بهذا مثلا)، (همان، آيه 26).
(واذ قال ربك)، (همان، آيه 30).
(فازلهما الشيطان)، (همان، آيه 36).
(فتلقي آدم)، (همان، آيه 37).

درباره رابطه بين فعل و فاعل، نكات زير قابل توجه است :
1. هر فعل داراي فاعل است.
2. ممكن است فاعل ضمير مستتر در فعل باشد، مانند: فاعل در (نعبد) كه (نحن) مستتر است.
3. ممكن است فاعل بعد از مفعول بيايد، مانند: (فزادهم اللّه)، واذابتلي ابراهيم ربه، (انما يخشي اللّه من عباده العلمؤا)
4. ممكن نيست كه فاعل بر فعلش مقدم شود.