آورده‏اند که: امیر نصر احمد سامانی را، معلّمی بود که در آن وقت که او خرد بود او را قرآن تعلیم کردی و چوب بسیار زدی و امیر نصر پیوسته گفتی که هر گاه به پادشاهی رسم سزای این معلّم بکنم چون امیر نصر به پادشاهی رسید شبی تفکّر می‏کرد از آن معلّم خودش یاد آمد همه شب در اندیشه انتقام او می‏بود خادمی را بفرمود که از بستان ده چوب آبی (= چوب درخت به) بیار. و خادمی دیگر را فرمود که استاد را حاضر کن. برفت و معلّم را بطلبید معلّم از وی پرسید که سلطان چه می‏کرد و از منش چون یاد آمد؟ خادم گفت: غلامی را فرمود که از بستان ده چوب آبی بیارند و مرا گفت: تو برو و معلّم را حاضر کن. معلّم دانست که در بند انتقام وی است. در راه که می‏آمد به دکّان میوه فروشی برگذشت درستی (= سکّه‏ای از زر) بداد و از وی آبی (= میوه به) خوب بستد و در آستین کرد و چون پیش امیر نصر آمد (امیر) از آن چوب آبی یکی برگرفت و بجنبانید و گفت: در این چه می‏گویی؟ معلّم درست در آستین کرد و آن آبی بیرون کشید و گفت: زندگانی پادشاه دراز باد، این میوه بدین لطیفی از وی زاده است. سلطان چون این لطف (= سخن لطیف) از وی بدید به غایت خوشش آمد و او را تشریف (= جامه نو، خلعت) فاخر فرمود و او را مشاهره (= مزد و حقوق ماهیانه) معیّن کرد و در مدّت حیات وی زندگانی در فراغت و خوشدلی گذرانید
/پاورقی1- ر.ک: جوامع‏الحکایات و لوامع الروایات، 149 150 (با اندکی تصرّف) حکایت مذکور در این کتاب با عنوان (جواب لطیف) آمده است/
(این قسمت شعر است: موسسه ام الکتاب)
پادشاهی پسر به مکتب داد = لوح سیمینش بر کنار نها
بر سر لوح او نبشته به زر = جور استاد به زمهر پدر (سعدی)
ملاحظات: آغاز متن از صفحه 565
(در اینگونه پاراگرافها که به جای عدد سوره و آیه -0- خورده مطالب مربوط به کل قرآن می‏باشد موسسه ام الکتاب)