ابومخنف می‏گوید: همین که مردم در جریان جنگ جمل برای نبرد صف کشیدند و رویاروی شدند امام علی علیه السّلام به یاران خود فرمود: هیچ کس از شما پیش از آنکه آنان شروع به جنگ و کشتار کنند یک تیر نیندازد و نیزه‏ای نزند تا من فرمان دهم. یاران جمل شروع به تیرباران سخت و پیاپی کردند. یاران امیر المؤمنین علیه السّلام فریاد برآوردند و گفتند: ای امیر المؤمنین! تیرهای آنان ما را از پای در آورد. جسد مردی را هم که کشته شده بود کنار خیمه کوچکی که امام علی علیه السّلام در آن بود آوردند و گفتند: این فلانی است که کشته شده است. حضرت علی علیه السّلام فرمود: بار خدایا! گواه باش. سپس فرمود: این را بر این قوم حجّت آورید، در این هنگام جسد مردی دیگر را که کشته شده بود آوردند و گفتند: این هم کشته شده است. علی علیه السّلام همچنان عرضه داشت: بار خدایا گواه باش و افزود که این را هم بر این قوم حجّت آورید در این هنگام عبداللَّه بن بدیل بن ورقآء خزاعی که از اصحاب بود در حالی که جسد برادر خود عبدالرحمان را که تیری خورده و کشته شده بود بر دوش می‏کشید آمد و جسد را مقابل علی علیه السّلام بر زمین نهاد و گفت: ای امیر المؤمنین! این برادر من است که کشته شده است. در این هنگام علی علیه السّلام آیه شریفه
الَّذینَ إذا أصابَتْهُمْ مُصیبَةٌ قالُوا إنّا لِلّهِ وَ إنّا إلَیْهِ راجِعُونَ (2بقره/156) همان کسانی که چون مصیبتی به آنان رسد گویند: انا للَّه و انا الیه راجعون [ما از خداییم و به خدا بازمی‏گردیم].
/پاورقی2 بقره/ 156، ترجمه: ما از آن خداییم و به سوی او باز می‏گردیم. (این فراز معروف را کلمه استرجاع می‏نامند)/
بر زبان آورد و زره پیامبر صلّی اللَّه علیه و آله را که نامش ذات‏الفضول بود، خواست و پوشید. دامن زره را به دست خویش از شکم خویش بالاتر گرفت و به یکی از نزدیکان خود فرمود تا بر کمر او عمامه‏ای به صورت کمربند بست و سپس شمشیر را بر شانه انداخت و رایت سیاه رسول خدا صلّی اللَّه علیه و آله را که نامش عقاب بود به فرزندش محمّد سپرد و به دو فرزند گرامی خود حسن و حسین علیهمااالسّلام فرمود: من به سبب قرب شما به رسول خدا صلّی اللَّه علیه و آله شما را رها کردم و رایت را به برادرتان دادم. ابومخنف گوید: علی علیه السّلام گرد یاران خود گشت و این آیه را تلاوت می‏کرد:
أمْ حَسِبْتُمْ أنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ وَ لَمّا یَأْتِکُمْ مَثَلُ الَّذینَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِکُمْ مَسَّتْهُمُ الْبَأْساءُ وَ الضَّرّاءُ وَ زُلْزِلُوا حَتّی یَقُولَ الرَّسُولُ وَ الَّذینَ آمَنُوا مَعَهُ مَتی نَصْرُ اللَّهِ ألا إنَّ نَصْرَ اللَّهِ قَریبٌ (2بقره/214) آیا گمان کرده‏اید به بهشت می‏روید حال آنکه نظیر آنچه بر سر پیشینیان شما آمد، بر سر شما نیامده است، که تنگدستی و ناخوشی به آنان رسید و تکانها خوردند تا آنجا که پیامبر و کسانی که همراه او ایمان آورده بودند می‏گفتند پس نصرت الهی کی فرا می‏رسد بدانید که نصرت الهی نزدیک است.
/پاورقی1 بقره/ 214، ترجمه: آیا گمان کردید داخل بهشت می‏شوید بی‏آن که حوادثی همچون حوادث گذشتگان به شما برسد؟! همانان که گرفتاری‏ها و ناراحتی‏ها به آنان رسید و آنچنان ناراحت شدند که پیامبر و افرادی که با او ایمان آورده بودند گفتند (پس یاری خدا کی خواهد آمد( )در این هنگام، تقاضای یاری از او کردند و به آنها گفته شد:) آگاه باشید که یاری خدا نزدیک است/
سپس فرمود: خداوند بر ما و شما صبر ارزانی فرماید و برای ما و شما نصرت و عزّت مقدّر دارد و برای ما و شما در هر کاری پشتیبان باشد سپس قرآنی را با دست خود برافراشت و فرمود: چه کسی این قرآن را می‏گیرد و ایشان را به آنچه در آن است فرا می‏خواند؟ و در قبال این کار بهشت برای او خواهد بود. پسری جوان که نامش مسلم بود و جامه‏ای سپید بر تن داشت، برخاست و گفت: من این قرآن را می‏گیرم، امام علی علیه السّلام به او نگریست و فرمود: ای جوانمرد! اگر این قرآن را بگیری، نخست دست راست تو قطع می‏شود باید آن را با دست چپ بگیری که آن هم قطع خواهد شد و سپس چندان شمشیر بر تو زده می‏شود تا کشته شوی. جوان گفت: مرا صبر بر این کار نیست. امام علی علیه السّلام برای بار دوّم فریاد برآورد باز همان جوان برخاست و حضرت علی علیه السّلام همان سخن را تکرار کرد و آن جوان نیز همان سخن را چند بار تکرار کرد. سرانجام جوان گفت: من این قرآن را می‏گیرم و آنچه تو گفتی در راه خدا اندک است. پس قرآن را گرفت و راه افتاد و همین که میان آنان رسید، فریاد برآورد و گفت: این کتاب خدا میان ما و شما حکم باشد. مردی بر او ضربتی زد و دست راست او را برید قرآن را به دست چپ گرفت دیگری ضربه‏ای زد و دست چپش را جدا کرد قرآن را در آغوش گرفت چندان بر او شمشیر زدند تا کشته شد. ابومخنف گوید: در این هنگام امام علی علیه السّلام به پسر خود محمّد دستور داد رایت را پیش برد، او رایت را پیش برد و کشتار در هر دو گروه صورت گرفت و جنگ برپا شد.
/پاورقی2 ر.ک: جلوه تاریخ در شرح نهج البلاغه ابن ابی‏الحدید 289 290/4 و همچنین ر.ک: تاریخ طبری ذیل حوادث سال 36 ق/
(این قسمت شعر است: موسسه ام الکتاب)
پسری فاطمه بنت اسد زاد چو شیر = روبهان را همه اندیشه از آن شیر نر است (قاسم رسا)