فضیلت قرائت و خواص سوره تحریم

شصت و ششمین سوره قران کریم است که مدنی و 12 آیه دارد.
از رسول خدا صلی الله علیه و آله سلم روایت شده است: هر کس سوره تحریم را قرائت نماید موفق به توبه نصوح و بدون بازگشت به گناه می شود.
/پاورقی 1. مجمع البیان، ج 10، ص 52./
در روایتی از امام صادق علیه السلام نیز آمده است: هر کس سوره های طلاق و تحریم را در نماز واجب خود بخواند، خداوند در روز قیامت او را از ترس و خوف و حزن و اندوه در امن می دارد و در آفتادن آتش معاف می دارد و او را به خاطر تلاوت این دو سوره وارد بهشت می کند و این دو سوره او را حفظ می کند زیرا متعلق به پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله و سلم می باشد.
/پاورقی 2. ثواب الاعمال، ص 118./

آثار و برکات تلاوت سوره تحریم

1. تخفیف در سختی جان دادن و عذاب
در خواص و آثار این سوره از امام صادق علیه السلام روایت شده است: اگر سوره تحریم را برای شخص محتضری بنویسند و از سختی جان دادن او کاسته می شود و اگر آن را بخوانند و ثوابش را برای اموات هدیه بفرستند همچون برق به انها می رسد و در عذاب آنها تخفیف داده می شود.
/پاورقی 3. مستدرک الوسائل، ج 2، ص 241./
2. درمان فرد مارگزیده و بیمار صرعی
و اگر این سوره را بر فرد گزیده شده از مار قرائت کنند شفا می یابد و سم در بدن او حرکت نمی کند و بی اثر می شود. و اگر این سوره را برای بیماری که مبتلا به صرع است بنویسند و پس از شستن آب آن را بر رویش بپاشند بیماری از او دور می شود.
/پاورقی 4. تفسیرالبرهان، ج 5، ص 417./
3. ایجاد آرامش و درمان بی خوابی
از حضرت امام جعفر صادق علیه السلام روایت شده: ... و اگر کسی که اضطراب شدید دارد این سوره را قرائت نماید آرامش پیدا می کند و اگر بر بیمار صرعی بخوانند به هوش آید و اگر برای کسی که بی خوابی و شب بیداری به سراغش آمده بخوانند موجب خوایدن او می شود...
/پاورقی 5. تفسیرالبرهان، ج 5، ص 417./
4. ادای دین و بدهکاری
از حضرت امام جعفر صادق علیه السلام روایت شده: ... اگر شخص بدهکاری و دین زیادی دارد بر قرائت سوره تحریم مداومت کند همه بدهی اش ادا می شود.
/پاورقی 6. همان./

شأن نزول و محتوای سوره تحریم

این سوره عمدتا از چهار بخش تشکیل شده است: بخش اول: که از آیه یک تا پنج ادامه دارد مربوط به ماجرای پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلّم با بعضی از همسرانش می باشد، حضرت پاره ای از غذاهای حلال را بر خود تحریم فرمود، و آیات فوق نازل شد و همسران پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلّم را مورد ملامت قرار داد، که شرح آن در شان نزول به خواست خدا خواهد آمد. بخش دوم: که از آیه ۶ تا ۸ ادامه دارد خطابی است کلی به همه مؤ منان در مورد مراقبت در امر تعلیم و تربیت خانواده، و لزوم توبه از گناهان. بخش سوم: که تنها یک آیه است، خطاب به پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلّم در مورد جهاد با کفار و منافقین است. در بخش چهارم: که آخرین بخش سوره را تشکیل می دهد و شامل آیه ۱۰ تا ۱۲ می باشد، خداوند برای تبیین بخشهای قبل شرح حال دو نفر از زنان صالح (مریم و همسر فرعون) و دو نفر از زنان ناصالح (همسر نوح و همسر لوط) را بیان کرده است و در واقع به زنان مسلمین و به خصوص همسران پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلّم هشدار می دهد که خود را با گروه اول هماهنگ کنند نه دوم.
/پاورقی . تفسیر نمونه جلد ۲۴ صفحه ۲۶۸./

داستان سوره تحریم

افشای سر پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلّم و آزار او توسط یکی از همسرانش (حفضه دختر عمو)
و اذ اسر النبی الی بعض ازواجه حدیثا فلما نبات به و اظهره اللّه علیه... قالت من انباک هذا قال نبانی العلیم الخبیر
کلمه (سر) به معنای مطلبی که در دل خود پنهان کرده باشی و نخواهی دیگران از آن خبردار شوند، و کلمه (اسرار) که باب افعال همان (سر) است، به معنای است که همان مطلب را برای کسی فاش سازی و سفارش کنی که آن را پنهان بدارد و به کسی اطلاع ندهد، و ضمیر در نبات به به همان بعض ازواج بر می گردد، و ضمیر به به حدیث، و ضمیر در (اظهره) به رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم، و ضمیر (علیه) به (انبا) یعنی افشای سر، و ضمیر در (عرف) و در (اعرض) به رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم، و ضمیر در (بعضه) به حدیث بر می گردد، و اشاره به (هذا) به (انبا) یعنی افشای سر است.
و حاصل معنای آیه اینکه: (و زمانی که رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم سری از اسرار خود را نزد بعضی از همسرانش - یعنی حفصه دختر عمر بن خطاب - افشا کرد)، و به وی سفارش فرمود که این مطلب را به کسی نگوید، همین که حفصه آن سر را بر خلاف دستور آن جناب به دیگری گفت،
و قسمتی از سر آن جناب را فاش نموده از فاش کردن بقیه آن سر خود داری نمود، رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم جریان را به عنوان اعتراض به خود او خبر داد، یعنی خبر داد که تو سر مرا فاش کردی، آن زن پرسید چه کسی به تو خبر داد که من این کار را کرده ام، و سر تو را فاش ساخته ام؟ رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم فرمود خدای علیم و خبیر به من خبر داد، و او خدایی است که عالم به سر و علانیه، و با خبر از سرائر و اسرار است.
ان تتوبا الی الله فقد صغت قلوبکما و ان تظاهرا علیه فان اللّه هو مولیه و جبریل و صالح المؤ منین و الملئکه بعد ذلک ظهیر
یعنی: اگر شما دو زن به سوی خدا برگردید که هیچ، وسیله توبه خود را فراهم کرده اید، و اگر علیه آن جناب دست به دست هم دهید، بدانید که مولای او خدا است....
تمامی روایات اتفاق دارند بر اینکه منظور از آن دو زن حفصه و عایشه دو همسر رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم هستند.
و کلمه (صغت) فعل ماضی از ماده (صغو) است، و (صغو) به معنای میل است، که البته در اینجا منظور میل به باطل و خروج از حالت استقامت است. خوب، پس مسلم شد که این دو زن، رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم را آزردند و علیه او دست به دست هم دادند، و دست به دست هم دادن علیه آن جناب از گناهان کبیره است، به دلیل اینکه فرموده: (ان الذین یوذون اللّه و رسوله لعنهم اللّه فی الدنیا و الاخره و اعدعذابا مهینا)، و نیز فرموده: (و الذین یوذون رسول اللّه لهم عذاب الیم).
در این آیه خطاب را متوجه دو تا از همسران رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم کرده، و با اینکه دو نفر دو تا قلب دارد، قلب را به صیغه جمع آورده و این صرف استعمالی است که نظائرش بسیار است،
(در فارسی هم خطاب به دو نفر می گوییم: مگر دلهایتان چدنی است، و نمی گوییم مگر دو دل شما چدنی است).