Warning: include(../header.php): failed to open stream: No such file or directory in D:\Hosting\Ommolketab.ir\public_html\lin-learning\2.27.php on line 4

Warning: include(): Failed opening '../header.php' for inclusion (include_path='.;C:\php\pear') in D:\Hosting\Ommolketab.ir\public_html\lin-learning\2.27.php on line 4
ام الكتاب | آموزش قرآن كريم

آموزش قرآن کریم

تذكراتي چند براي معلمين قرآن کريم
مِنْ وَصِيةِ رَسُولِ اللهِ صلي الله عليه وآله لِاَبي ذر رضي الله عنه
يا اَباذَر اِن شَر الناس مَنْزِلَةً عِنْدَ اللهِ يَوْمَ الْقِيامَةِ عالِمٌ لايُنْتَفَعُ بِعِلْمِهِ، وَمَنْ طَلَبَ عِلْماً لِيُصْرِفَ بِهِ وُجُوهَ الناسِ اِلَيْهِ لَمْ يَجِدْ ريحَ الْجِنةِ.
/پاورقي 1. بحارالانوار، جلد 74، صفحه 76./
پيامبر اكرم صلي الله عليه وآله در سفارش خود به ابوذر مي فرمايد: همانا بدترين مردم از نظر منزلت و موقعيت در روز قيامت نزد خداوند، دانشمندي است كه از دانش او بهره اي به ديگران نرسد، و كسي كه براي جلب توجه مردم در پي تحصيل برود، بوي بهشت به مشاش نخواهد رسيد.
يكي از نمونه هاي بارز بهره رساني علمي مسألة تعليم است.
در اين مختصر، نكاتي كه در موفقيت معلم در امر تدريس ساده و روانخواني قرآن كريم مؤثر است آورده ايم.
1. معلم بايد بر درس مسلط بوده، به موضوع درس علاقه داشته باشد و دانش آموزان را نيز بشناسد.
شخصي كه مي خواهد مسؤوليت آموزش ساده وروانخواني قرآن كريم را به عهده گيرد، نخست بايد از نظر قرائت قرآن (حداقل در آن سطحي كه مي خواهد آموزش دهد) كامل باشد و بتواند قرآن را با هر رسم الخطي (عربي، فارسي، تُركي و اردو) صحيح، روان و بدون غلط بخواند و اضافه بر آن بايد با كلية علامت هاي موجود در قرآن (از نظر شكل، اسم و تلفظ صحيح) و جايگاه آنها در كلمات و قاعده هاي مربوط به ساده و روانخواني قرآن كريم، آشنايي كامل داشته باشد و آنها را با روشي درست و در خور فهم و استعداد دانش آموزان، آموزش دهد.
نكتة ديگر شناخت دانش آموزان است كه در طراحي آموزشي از آن به عنوان ارزشيابي تشخيصي نام مي برند، و اين ارزشيابي قبل از تدريس صورت مي گيرد و هدف از آن جمع آوري اطلاعات دربارة ميزان توانايي و پيش دانسته هاي دانش آموزان در آن رشته مي باشد. بديهي است كه در اين ارزشيابي تنها مسائلي مورد پرسش واقع مي گردد كه مربوط به آموزش ساده و روانخواني قرآن كريم باشد تا معلم با در نظر گرفتن آن خصوصيات، مطالب لازم را در كلاس درس بيان كند و وقت خود را بيشتر صرف توضيح، تمرين و تكرار آنها نمايد و دانش آموزان نيز احساس بي نيازي از كلاس درس نكنند.

2. تعليم هر درسي سه مرحلة اصلي دارد
الف: تهيه موضوع درس.
ب: تدريس آن به دانش آموز.
ج: اطمينان يافتن از يادگيري دانش آموزان.
مطالبي را كه يك معلم مي خواهد در طول برنامه براي دانش آموزان خود بيان كند بايد مشخص باشد و با توجه به مدت زماني كه براي بيان آن در اختيار دارد، مواد درسي هر جلسه را تعيين و سپس به تدريس آن بپردازد تا بر اثر حاشيه رفتن مجبور نشود در ساعات پاياني، كار خود را با عجله و شتاب به آخر رساند.
بعد از مشخص شدن مواد تدريس و زمان آن و مطالبي كه در هر جلسه بايد گفته شود، نوبت به تدريس آن مي رسد. بر معلم لازم است كه ضمن انتخاب روش مناسب براي تدريس و در نظر گرفتن سطح معلومات و توانايي دانش آموزان، طرح كامل درس و طرز اداي مطالب را به خوبي بداند و رؤوس مطالب، تقدم و تأخر هريك و هدف اصلي را در نظر داشته باشد و اين كار بدون تهية نوشته هاي مربوطه و تمرين و آمادگي قبلي به هيچ وجه ممكن نيست، و بعد از طي اين مراحل، معلمين نبايد كار خود را تمام شده انگارند و با خيال راحت هر ساله تحويل دانش آموزان خود دهند، بلكه وظيفة هر معلم است كه از آخرين تحولات و نظريات دانشمندان و محققين آن رشته مطلع شود و در هر موقع آن چه را مناسب و لازم مي بيند در برنامه دروس خود بگنجاند.
براي اطمينان يافتن از يادگيري، قبل از شروع هر درس نخست بايد از درس قبل سؤال شود و تمرين صورت پذيرد و با اين كار اضافه بر اين كه ميزان يادگيري دانش آموزان خود را آزموده ايم، براي افرادي كه در جلسة قبل، درس را خوب ياد نگرفته و يا غايب بوده اند نيز خيلي مفيد و موجب آمادگي بيشتر براي يادگيري درس بعدي خواهد بود.
براي آموزش ساده و روانخواني قرآن كريم با توجه به مطالب فوق، ببينيم چه مراحلي را بايد طي كنيم و چه مطالبي لازم است تدريس شود و اين كار در چند جلسه بايد صورت بگيرد تا دانش آموزان به راحتي بتوانند قرآن را روان و بدون غلط بخوانند، وقتي كه قرآن را از اين نظر مورد بررسي قرار مي دهيم مي بينيم داراي مطالب ذيل مي باشد.
الف: حروف و الفباي زبان عرب.
ب: يك سري علامت هايي كه براي صحت قرائت قرآن وضع گرديده است.
ج: يك سري از حروفي كه در نگارش آمده ولي در قرائت تلفظ نمي شود.
د: بر عكس مورد جيم، يك سري از حروفي كه در نگارش نيامده ولي بايد در قرائت تلفظ شود.
با يادگيري مطالب فوق، دانش آموزان تنها با ساده خواني قرآن آشنا مي شوند و براي روانخواني آن بايد چند روزي روي بعضي از سوره هاي قرآن تمرين نمايند تا تسلط كامل بر روانخواني قرآن پيدا كنند.
تشخيص زمان لازم براي تدريس، مربوط به معلم است، معلم بر اساس ارزشيابي تشخيصي كه قبل از تدريس انجام مي دهد، مي تواند زمان لازم را براي رسيدن به آن هدف، از قبل براي خود معين و سپس مطالب فوق را بر اساس ساعاتي كه در اختيار دارد تقسيم بندي و به مرور زمان به تدريس آنها بپردازد.
در مورد چگونگي انتخاب روش تدريس مناسب براي ساده و روانخواني قرآن، نحوة تمرين و تكرار مواد تدريس شده در كلاس و همچنين پرسش و تمرين از درس قبل، إن شاء الله در قسمت هاي مربوطه توضيح خواهيم داد.

3. روش ها و فنون كلي تدريس:
در اين قسمت با دو روش از روش ها و فنون كلي تدريس آشنا مي شويم.
الف: روش سخنراني: در اين روش معلم با بيان خود به توضيح و تشريح مطالب درس و ذكر مثال هاي لازم مي پردازد، ارتباطي كه معلم با دانش آموزان دارد بيشتر از راه شنوايي است. در اين روش تمام عوامل تحت كنترل معلم است، او مي تواند به هر ترتيبي كه خود مي پسندد پيرامون موضوع مورد نظر سخن بگويد، معمولاً از اين روش بيشتر در تدريس درس هايي كه جنبة نظري دارند، مانند تاريخ، فلسفه، ادبيات و غيره استفاده مي شود.

معايب روش سخنراني:
1. در اين روش فقط معلم در حال فعاليت است و دانش آموزان غير فعال مي باشند و در نتيجه يادگيري كم خواهد بود.
2. چون به اختلاف هاي فردي افراد توجه نمي شود، مطالب براي همه يكسان ارائه مي شود.
3. دانش آموزان بعد از ده الي پانزده دقيقه خسته مي شوند.

ب: روش پرسش و پاسخ:
در اين روش معلم با طرح سؤال هايي منظم كه قبلا تهيه كرده، مطالب و موضوع هاي درس را به وسيلة خود دانش آموزان بيان مي كند، مطلبي كه تفهيم آن مد نظر است، ابتدا به صورت مجهول عرضه مي گردد به طوري كه توجه دانش آموزان به مسأله مورد سؤال بيشتر جلب مي شود. با اين روش معلم براي ياد دادن مطلبي ابتدا تعادل ذهني دانش آموزان را به هم مي زند و در آنان توليد نياز مي كند، وقتي دانش آموزان خود را نيازمند به حل مشكل يا كشف مجهول ديدند، حالت سكون و آرامش ذهني آنها مختل مي شود و به حركت و فعاليت مجبور مي گردند و تا مجهول را نيابند آرام نمي گيرند.

محاسن روش پرسش و پاسخ:
1. اتكا به نفس و اطمينان در دانش آموزان زياد مي شود.
2. از حواس پرتي و بي نظمي هاي كلاس جلوگيري مي شود.
3. استعدادهاي نهفته دانش آموزان شكفته شده و پرورش مي يابد.
4. هراس افراد كم رو و خجالتي براي صحبت كردن در جمع كاهش مي يابد.
5. فرصتي فراهم مي شود تا افراد خود را مورد ارزيابي قرار دهند.

نكاتي كه در روش پرسش و پاسخ بايد رعايت گردد.
الف: معلم بايد قبلاً درس را به دقت مطالعه كند و علاوه بر كتاب درسي، كتاب هاي ديگر را كه در رابطه با موضوع درس هستند مورد مطالعه قرار دهد تا اطلاعات لازم را كسب نمايد.
ب: سؤال ها را به طور واضح و روشن قبلاً تهيه كند.
ج: پاسخ هاي دانش آموزان را تا اندازه اي پيش بيني كند و در مقابل، پاسخ هاي پرسش ها را هم به صورت پيگير، حاضر و آماده نمايد تا از طريق ادامه سؤال و جواب به نتيجه مطلوب برسد.
د: در اين روش معلم بايد سعي كند از موضوع خارج نشود، چون ممكن است ضمن گفت و شنود با دانش آموزان به كلي از سير اصلي درس منحرف و دور گردد.

4. پرسش
پرسش از دانش آموزان بايد وسيلة تكرار مطالب درسي و يادآوري و توضيح مباحث گذشته باشد نه براي آن كه دانش آموزان تنبل به تله بيفتند يا نمرة خوب و بدي به كسي داده شود.
پرسش هاي درس بايد دربارة ارزش يابي از مفهوم و محتواي درس باشد و معلم با طرح آنها مي تواند به ميزان درك مفاهيم خوانده شده پي ببرد و دريابد كه آيا به هدف هاي درس رسيده يا خير؟ و از كار خود و دانش آموزان در واقع ارزش يابي به عمل آورد، نارسايي ها را كشف و در صدد رفع و اصلاح آنها بر مي آيد.
معلم پس از پرسش بايد فرصت فكر كردن را به دانش آموزان بدهد، چرا كه بعضي از آنها سرعت انتقالشان كم است و نياز به لحظه اي فكر كردن دارند، اگر دانش آموزي به سؤالي ناقص پاسخ داد، راهنمايي گردد تا خود او جواب سؤال را تكميل نمايد و بلافاصله از دانش آموز بعدي سؤال نشود. و اگر هيچ كس در كلاس نتوانست به آن پرسش، پاسخ دهد آن گاه معلم اقدام به گفتن پاسخ صحيح نمايد و در ضمن، علت را جويا شود كه اشكال كار از كجاست؟ سؤال ها بايد جمعي مطرح گردد و فردي به آنها پاسخ داده شود تا همه راجع به آن فكر كنند.

Warning: include(../footer.php): failed to open stream: No such file or directory in D:\Hosting\Ommolketab.ir\public_html\lin-learning\2.27.php on line 118

Warning: include(): Failed opening '../footer.php' for inclusion (include_path='.;C:\php\pear') in D:\Hosting\Ommolketab.ir\public_html\lin-learning\2.27.php on line 118