روش تدريس تشديد براي خردسالان
هدف: همان هدفي است كه از تدريس تشديد براي بزرگسالان داشتيم و انتظارات نيز همان انتظارات مي باشد.
پيش از بيان مراحل و روش تدريس تشديد براي خردسالان، يادآوري چند نكته ضروري است.
در كتاب راهنماي تدريس اول دبستان (سال 63 و 67)، براي تدريس تشديد اين گونه عمل شده است: نخست كلمة مشدد را به صورت تفكيك بن، نا نوشته و سپس توضيح داده اند كه چون دو صدا (دو حرف) پشت سر هم قرار گرفته، شكل دوم (حرف دوم) را نمي نويسيم و به جاي آن روي حرف قبل علامت تشديد ـ مي گذاريم.
با توجه به استعداد افراد مبتدي، روش خواندن حرف مشدد را بيان نكرده اند كه تلفظ آن با صورت قبلي تفاوت دارد، در شكل قبلي، زبان دو بار به مخرج يك حرف برخورد مي كرد ولي در صوت دوم، زبان يك بار، بله در هر دو صورت دو صد (دو حرف) شنيده مي شود اما در صورت دوم، زبان محكم و با شدت به مخرج حرف برخورد و (بدون هيچ گونه مكثي) جدا مي شود.
اشكال عمده در اين است كه دومي در اولي ادغام نمي شود تا ما حرف دوم را حذف و به جاي آن علامت تشديد را روي حرف قبلي قرار دهيم، بلكه حرف اول در دومي ادغام مي شود و بايد اولي را حذف و به جاي آن علامت تشديد را روي دومي قرار دهيم.
با توجه به نكات فوق و اين كه معلم كلاس اول با زحمات قابل تقديري اين علامت رابه دانش آموزان ياد داده است، در اين جا جزئيات بيشتري از علامت تشديد و روش تلفظ حرف مشدد را با توجه به استعداد آن ها شرح مي دهيم.

مراحل تدريس تشديد
1. يكي از كلماتي را مي نويسيم كه در كلاس اول ابتدايي براي يادگيري علامت تشديد، دانش آموزان با آن آشنا شده اند و از آنها مي خواهيم تا آن را بخوانند.
2. مي پرسيم: اين كلمه داراي چند بخش است و مي خواهيم تا صداي هر بخش را مشخص كنند.
3. با كمك آنها همان كلمه را به صورت تفكيك وبخش بخش مي نويسم و علامت گذاري مي كنيم.
4. توضيح مي دهيم: براي تلفظ اين كلمه، زبان بايد دوبار به محل تلفظ يك حرف برخورد كند و اين كار، حرف زدن را كمي مشكل مي كند، براي اين كه حرف زدن آسان شود، اولي را داخل دومي مي كنند.
5. نشانة آن را كه علامت تشديد باشد و روش خواندن آن را بيان مي كنيم.
6. روي كلمات دوبخشي، سه بخشي و چهار بخشي كه داراي علامت تشديد باشد تمرين مي كنيم.

روش تدريس تشديد
معلم: همه با خواندن اين كلمات نقاش، بنا، ... در كلاس اول ابتدايي آشنا شده ايد، با هم بخوانيد.
دانش آموزان: نقاش، بنا، ...
معلم: كلمة نقاش، چند بخش است؟ بخش كنيد.
دانش آموزان: نقـ، قاش، دو بخش است.
معلم: صداي بخش اول.
دانش آموزان: ن، ـَ ق.
همزمان با بيان صداي بخش اول، بخش اول را در وسط تابلو مي نويسيم و علامت گذاري مي كنيم. نَقْ.
معلم: صداي بخش دوم.
دانش آموزان: ق، آ، ش.
همزمان با بيان صداي بخش دوم، بخش دوم را با كمي فاصله در كنار بخش اول مي نويسيم و علامت گذاري مي كنيم.
نق قاش.
معلم: چه حرفي در اين كلمه تكرار شده است؟
دانش آموزان: حرف قاف.
معلم: دفعة اول با چه علامتي خوانده مي شود؟
دانش آموزان: با علامت سكون.
معلم: دفعة دوم با چه علامتي خوانده مي شود؟
دانش آموزان: با صداي كشيده فتحه.
معلم: همان گونه كه مي بينيد، در اين كلمات حرف قاف دوبار خوانده مي شود، دفعة اول با علامت سكون و دفعة دوم باهمان علامتي كه حرف دوم دارد، براي خوانده شدن آن نيز زبان بايد دوبار به محل تلفظ حرف قاف برخورد كند، و اين براي حرف زدن كمي مشكل است كه بگوييم:
نَقْ، قاش ـ بَنْ نا ـ ذُرْ، رَتْ
براي سهولت در تلفط، اولي را حذف (در اين وقت روي قاف ساكن ضربدر مي كشيم) و به جاي آن علامتي به اين شكل ـ روي حرف دوم قرار داده اند (در اين وقت باكشيدن فلش از روي حرف حذف شده تا حرف دوم، علامت تشديد را روي حرف دوم اضافه مي كنيم، قاشْ) تا قاري قرآن متوجه شود كه اين حرف در اصل دو تا بوده، اولي ساكن، دومي متحرك (صدا دار)، اضافه بر آن در هنگام خواندن آن بايد دقت كنيم كه ديگر مكثي صورت نگيرد بلكه بايد آن را شديد و محكم ادا كنيم به اين صورت: نقاش.
/پاورقي 1. در اين جا حتماً بايد به صورت مشدد تلفظ شود و فرق آن باحالت قبلي روشن شود./
همان گونه كه دقت كرديد براي تلفظ دو تا قاف، ديگر لازم نيست زبان را دو بار به محل تلفظ حرف قاف برسانيم بلكه زبان يك بار ولي محكم و با شدت به محل تلفظ حرف بر خورد و جدا مي شود، در هنگام برخورد با حالت سكون ودر هنگام جدا شدن با همان صدايي كه حرف دوم دارا مي باشد. در هنگام تلفظ هيچ گونه مكثي نبايد بين تلفظ دو حرف ايجاد شود.
اسم اين علامت شديد است، تشديد به ما مي فهماند كه اين حرف در اصل چند تابوده؟
داشن آموزان: دو تا.
معلم: دفعة اول با چه علامتي بايد خوانده شود؟
دانش آموزان: سكون.
معلم: دفعة دوم با چه علامتي بايد خوانده شود؟
دانش آموزان: با همان علامتي كه آن حرف دارد.
معلم: آيا بين تلفط دو حرف مي توانيم فاصله بيندازيم؟
دانش آموزان: خير.
معلم: حالا با هم بخوانيد: نَقاشْ.
دانش آموزان: نَقاشْ.
روي كلمات قرآن، دو بخشي، سه بخشي به صورت جدا جدا و با هم تمرين مي كنيم، و در حالت مشدد بودن حرفي، بايد آن را محكم و با شدت ادا كنيم.
پس از آن كه مطمئن شديم همة دانش آموزان درس را خوب ياد گرفته اند تكليف منزل را مشخص مي كنيم و در جلسه بعد نيز همين درس را ادامه و تقويت مي كنيم.
در تقويت درس تشديد، ديگر لازم نيست كلمات را به صورت جدا جدا بنويسيم، بلكه نخست روي كلمات سه بخشي و چهار بخشي كه داراي علامت تشديد است تمرين مي كنيم و سپس آياتي را انتخاب مي كنيم كه داراي تشديد و علامت هاي گذشته باشد.
بايد دقت كنيم آيات انتخابي داراي علامت و يا قاعده هاي تدريس نشده نباشد.