قاعده حروف والي
مي دانيد كه در فارسي، گاه حرفي نوشته مي شود، ولي خوانده نمي شود، مانند حرف واو در كلمه خواهر كه خوانده مي شود: خاهر. در قرآن نيز چهار حرف (و ا ل ي = والي) اگر هيچ علامتي نداشته باشند خوانده نمي شوند، مثلاً:
صَلوةَ خوانده مي شود: صَلةَ.
امَنُوا خوانده مي شود:امَنُو.
أَلصَّمَدُ خوانده مي شود: أَصَّمَدُ.
فِي الْعُقَدِ خوانده مي شود: فِ لْعُقَدِ.
اين قاعده، - قاعده حروف والي- يا - قاعده حروف ناخوانا- ناميده مي شود.

تذكّر
اگر همزه (ء) روي سه حرفِ الف، واو، ياء قرار گيرد (أ ؤ ئ)،
اين سه حرف پايه يا - كرسي- همزه مي گردند. در اين حالت، فقط همزه خوانده مي شود و كرسي همزه تلفّظ نمي گردد. مثال:
أَعُوذُ خوانده مي شود: ءَعُوذُ.
مُؤْصَدَةٌ خوانده مي شود: مُءْصَدَةٌ.
يُبْدِئ ُ خوانده مي شود: يُبْدِءُ.
گاه به جاي اينكه حرف ياء بزرگ (ي) پايه و كرسي همزه قرار گيرد، حرف ياء كوچك (ي) پايه و كرسي همزه (ي) قرار مي گيرد و نقطه هاي ياء كوچك را حذف مي كنند (ئ)، مانند يَوْمَئِذ كه خوانده مي شود يَوْمَءِذ.

در قرآن، هفت كلمه وجود دارند كه با واو مدّي نوشته مي شوند، ولي استثناءً واو مدّي آن ها به صورت صداي كوتاه ضمّه خوانده مي شود. اين هفت كلمه عبارتند از:
أُولي خوانده مي شود: أُلي.
أُولُوا خوانده مي شود: أُلُوا.
أُولاءِ خوانده مي شود: أُلاءِ.
أُولاتِ خوانده مي شود: أُلاتِ.
أُولئِكَ خوانده مي شود: أُلئِكَ.
أُولئِكُمْ خوانده مي شود: أُلئِكُمْ.
سَأُوريكُمْ خوانده مي شود: سَأُريكُمْ.
در برخي از قرآن ها كه به شيوه عربي علامت گذاري مي شوند، بالاي واو مدّي در اين هفت كلمه، يك دايره كوچك () قرار دارد كه نشان مي دهد واو مدّي خوانده نمي شود(13)، به اين ترتيب:
أُوْلي أُوْلُوا أُوْلاءِ أُوْلاتِ أُوْلئِكَ أُوْلئِكُمْ سَأُوْريكُمْ.
در برخي از قرآن ها كه به شيوه فارسي علامت گذاري مي شوند، پايين واومدّي در اين هفت كلمه، واژه (قَصر) يا (بِلااِشباع) نوشته مي شود تا نشان دهد كه واو مدّي خوانده نمي شود، مانند أُولي، أُولُوا.

قصربلااشباع
گاهي حرف مدّي در پايان كلمه اي قرار مي گيرد كه پس از آن، همزه وصل وجود دارد. در اين حال، حرف مدّي خوانده نمي شود، بلكه تنها حرفِ صدادارِ پيش از آن تلفّظ مي گردد، به اين ترتيب:
مَاالْقارِعَةُ خوانده مي شود: مَلْقارِعَةُ.
ذِي الْجَلالِ خوانده مي شود: ذِلْجَلالِ.
عَمِلُوا الصّالِحاتِ خوانده مي شود:
عَمِلُصّالِحاتِ.

پرسش:
1. طبق - قاعده حروف والي- چه بايد كرد؟
2. اگر سه حرف (ا و ي) پايه يا - كرسي- همزه شوند، آيا تلفّظ مي گردند؟
3. حرف همزه به چه شكل هايي نوشته مي شود؟
4. كدام كلماتند كه استثناءً و او مدّي آن ها به صورت صداي كوتاه ضمّه خوانده مي شود؟
5. دايره كوچكي كه بالاي واو مدّي قرار دارد، علامتِ چيست؟
6. كلمه هاي (قصر) و (بلااشباع) چه معنايي دارند؟
7. هر گاه حرف مدّي در پايان كلمه اي قرار گيرد كه پس از آن، همزه وصل وجود داشته باشد، بايد چه كرد؟

تمرين:
چهارده كلمه زير را يك بار جداگانه (تفكيكي) و يك بار با هم (تركيبي) بخوانيد:
أَنَا بِرَبِّ النّاسِ شَرِّ النَّفّاثاتِ رِحْلَةَ الشِّتآءِ فَلْيَعْبُدُوا تَواصَوْا لِيُرَوْا فِي الصُّدُورِ هذَا الْبَلَدِ فِي الْحُطَمَةِ إِلاَّالَّذينَ خَلَقْنَا الاْنْسانَ عَلَي الاْفْئِدَةِ أَيُّهَا الْكافِرُونَ.